شوم گردی و سلامت روان
شوم گردی یا دوم-اسکرولینگ (Doomscrolling)، یکی از عادت‌های مخربی است که در طی آن، فرد به صورت مداوم در صفحات مجازی خبرهای بد و دلهره‌آور را جستجو می‌کند. دوم اسکرولینگ هم روی سلامت جسم و هم سلامت روان فرد تاثیر منفی می‌گذارد. افرادی که درگیر پدیده دوم اسکرولینگ یا شوم گردی هستند، گاه از سر اجبار صفحات خبری را دنبال می‌کنند تا از آخرین خبرها، به خصوص خبرهای بد مطلع باشند.
شوم گردی یا دوم-اسکرولینگ چیست؟
شوم گردی یا دوم-اسکرولینگ (Doomscrolling) که حتی گاهی دوم-سرفینگ (Doomsurfing) نیز شناخته می‌شود، یک اصطلاح جدید و تازه است که برای اولین بار از سال 2020 بعد از شیوع بیماری کرونا به کار رفت. افرادی که درگیر اختلال شوم گردی هستند، به شکلی اعتیادگونه پیگیر اخبار بخصوص اخبار منفی هستند. برای مثال در دوران کرونا افراد زیادی به دلیل ترس و استرس زیاد ناشی از این بیماری، به طور مداوم اخبار مرگ و میر و شیوع آن را دنبال می‌کردند. این اختلال تنها محدود به این دوره نمی‌شود و اکنون نیز بسیاری از افراد درگیر آن هستند. برای مثال افرادی که اخبار جنگ، قحطی، ترور و … را دنبال می‌کنند به نوعی درگیر اختلال شوم گردی هستند.
علت دوم-اسکرولینگ چیست؟
حتما برای شما هم این سوال ایجاد شده که چرا با اینکه می‌دانیم شوم گردی تاثیر بدی روی سلامت جسم و روان فرد دارد، باز هم آن را تکرار می‌کنیم؟ وونگ در این رابطه می‌گوید:« شوم گردی همانند اعتیاد است، بنابراین همانطور که افراد نمی‌توانند عادت های بد خود را ترک کنند، رهایی از شوم گردی نیز برای آن‌ها ممکن نیست.» این پدیده به خصوص بعد از همه‌گیری بیماری کرونا و شروع قرنطینه گسترده در کشورها افزایش یافت. در این زمان قوانین قرنطینه بسیار سفت و سخت شد و به این ترتیب میزان استفاده از شبکه‌های آنلاین و جستجو در شبکه‌های خبری برای اطلاع از آخرین اخبار این بیماری افزایش یافت.
چرا دوم-اسکرولینگ اعتیادآور است؟
ذهن ما به طور پیش فرض جوری برنامه‌ریزی شده که به اخبار منفی اهمیت بیشتری می‌دهد و آن‌ها را مهم‌تر تلقی می‌کند. به همین دلیل است که افراد در طول روز در صفحات مجازی بیشتر به دنبال اخبار منفی هستند تا اخبار مثبت و امیدوارانه. شوم گردی به دنبال اتفاقات ناگواری مثل جنگ، ترور، بلایای طبیعی و همه‌گیرشدن بیماری‌های جدید مثل کرونا بیشتر می‌شود. در ادامه به بررسی دلایل اعتیاد آور بودن پدیده دوم اسکرولینگ می‌پردازیم:
• ذهن ما به دنبال اطمینان است
افراد برای اینکه بدانند اتفاقات مختلف جهان چه تاثیری روی زندگی آن‌ها دارد، صفحات خبری را مدام جستجو می‌کنند. این اطلاعات باعث می‌شود تا از رویدادهای مهم جهان مطلع باشند و خود را برای مقابله با شرایط اضطراری آماده کنند.
• اخبار جدید ذهن را تحریک می‌کند
اخبار جدید حتی اگر منفی باشند، جذاب و مهیج هستند و ذهن را تحریک می‌کنند. ما اخبار منفی را دنبال می‌کنیم تا آن‌ها را با نظر و عقیده خود تحلیل و بررسی کنیم. این عادت در ابتدا شاید سرگرمی باشد، اما به مرور زمان تبدیل به رفتاری وسواس‌گونه و بروز اختلال شوم گردی می‌شود.
• استرس و نگرانی ما را منعکس می‌کند
یکی از دلایل مهم بروز شوم گردی، نگرانی و استرس در مورد اتفاقات مهم اطراف است. برای مثال شهروندان یک کشور درگیر جنگ داخلی یا خارجی، به دلیل استرس همیشگی‌ای که دارند همواره به دنبال دریافت آخرین اخبار و اطلاعات در مورد سرنوشت جنگ هستند. به این ترتیب آن‌ها به طرز وسواس‌گونه‌ای اخبار به خصوص اخبار منفی را از شبکه‌های مختلف پیگیری می‌کنند.
• به رسانه‌های اجتماعی بیش از حد وابسته هستیم
از جمله دلایلی که باعث بروز اختلال شوم گردی در افراد می‌شود، وابستگی اعتیاد گونه به شبکه‌های مجازی است. این افراد زمان زیادی از روز را صرف شبکه‌های اجتماعی می‌کنند، به این ترتیب به صورت خواسته یا ناخواسته از اخبار مطلع می‌شوند. اگر دوست دارید بدانید استفاده از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی چه تاثیری بر سلامت روان افراد می‌گذارد پیشنهاد می‌کنیم آخرین کتاب جاناتان هایت با نام نسل مضطرب را مطالعه کنید.
• می‌خواهیم از خودمان وعزیزانمان مراقبت کنیم
گاهی ما خبرهای منفی را جستجو می‌کنیم و می‌خواهیم دیگران را نیز از این اخبار مطلع کنیم، زیرا می‌خواهیم از خودمان و از آن‌ها مراقبت کنیم. این در حالی است که دنبال‌کردن زیاد اخبار، بخصوص اخبار منفی در روند زندگی روزمره اختلال ایجاد می‌کند و باعث احساس ناامنی و ناامیدی می‌شود.
آیا پیگیری اخبار به هر گونه‌ای، مضر است؟
شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که آیا باید اخبار را پیگیری کنیم؟ باید بگوییم که خیر. پیگیری اخبار برای اطلاع از اتفاقات مهمی که در اطراف ما رخ می‌دهند کاملا ضروری است. اما اگر ساعت‌های زیادی غرق در اخبار منفی شوید، به مرور زمان احساس ناامنی می‌کنید و دچار اختلالات مختلف نظیر اختلال اضطراب یا افسردگی می‌شوید.
چطور عادت دوم-اسکرولینگ را ترک کنیم؟
اگر می‌خواهید از گرداب اخبار منفی و شبکه‌های مجازی رها شوید، اولین کاری که باید بکنید تجدیدنظر در مورد عادت‌های آنلاین است. این یعنی نگاهی به خود بیندازید و ببینید چه مقدار از روز را در شبکه‌های مجازی می‌گذرانید و این مدت را می‌توانید صرف چه کارهای دیگری بکنید. در واقع اگر عادت‌های آنلاین خود را کنترل کنید، تا حدود زیادی در ترک عادت دوم اسکرولینگ موفق خواهید بود. راهکارهای زیر به ترک عادت‌های مخرب آنلاین کمک می‌کنند:
• برای جستجو در شبکه‌های مجازی و پیگیری اخبار محدودیت زمانی تعیین کنید
• شبکه‌های مجازی مثل اینستاگرام و تلگرام را برای چند ساعت در روز کاملا قفل کنید
• قبل و بعد از خواب به هیچ وجه شبکه‌های مجازی را پیگیری نکنید.
• استفاده از گوشی را کم کنید. برای مثال اگر برای بیدار شدن از خواب از گوشی استفاده می‌کنید، می‌توانید ساعت زنگ‌دار را جایگزین گوشی کنید و گوشی موبایل خود را در جایی خارج از اتاق خواب نگهداری کنید
• اوقات فراغت خود را به جای شبکه‌های مجازی، در دامن طبیعت و در جمع دوستان خود بگذرانید. همچنین می‌توانید برای پرکردن اوقات فراغت‌تان در کلاس‌های مختلف به صورت حضوری شرکت کنید
• اتفاقات روزمره را در یک دفتر یادداشت کنید
• چند ساعت در روز را صرف مطالعه کتاب‌های مورد علاقه‌تان کنید
• به جای پرداختن به مسائل منفی، مثبت اندیش باشید به خاطر آوردت فرصت‌های مثبتی که در زندگی تجربه کرده‌اید، یکی از راه‌های موثر در از بین بردن دوم-اسکرولینگ می باشد که باعث کاهش اضطراب می‌شود.
اگر دوست دارید در زمینۀ ترک عادت‌های بد مطالعه داشته باشید و بدانید که چطور می‌توان این عادت‌هار ترک و با عادت‌های خوب جایگزین کرد، پیشنهاد می‌کنیم کتاب های قدرت عادت از چارلز دوهیگ و عادت های اتمی از جیمز کلیر را مطالعه کنید.
دوم-اسکرولینگ یا شوم گردی چه تاثیری بر سلامت روان دارد؟
شوم گردی یا دوم اسکرولینگ، تاثیرات بدی روی سلامت روان می‌گذارد که مهم‌ترین آن‌ها، استرس و اضطراب مداوم است. همان طور که می‌دانید استرس مادر تمام بیماری‌ها است، بنابراین فرد به دنبال استرس ناشی از دوم اسکرولینگ در معرض ابتلا به سایر بیماری‌های جسمی و روحی اعم از افسردگی، ناامیدی، اختلال اضطراب، بیماری‌های قلبی و … می‌شود. به همین دلیل پیگیری روند درمان و کنترل این اختلال بسیار اهمیت دارد و نباید آن را بی‌اهمیت تلقی کرد.
همچنین شوم‌گردی باعث می‌شود بیشتر متوجه بی‌عدالتی دنیا شوید؛ بی‌عدالتی‌ای که نمی‌توانید کاری برای از بین بردن آن انجام دهید زیرا قدرت کافی ندارید. کیرن ستیا در کتاب زندگی سخت است در مورد بی‌عدالتی دنیا و راه‌های کنار آمدن نوشته است. اگر دوست دارید بفهمید چطور می‌توان با سختی‌های زندگی از جمله بی‌عدالتی کنار بیایید، پیشنهاد می‌کنیم کتاب زندگی سخت است را مطالعه کنید.
(این نوشته خلاصه و ویرایش شده است. برای مطالعۀ مفصل تر آن به سایت نشر نوین و سایت کلینیک کلیولند مراجعه کنید)
