27 تیر 1404

تولد نوزادان با سه والد برای پیشگیری اختلالات میتوکندری

سال هاست که با پیشرفت علم ژنتیک، یک زن می تواند بدون هر گونه ازدواج و یا تماسی با جنس مخالف صاحب فرزندی از ژن های خودش شود. اکنون یکی دیگر از پیشرفت های شگرف از همین دست ممکن شده است. هشت نوزاد در بریتانیا با استفاده از مواد ژنتیکی سه نفر متولد شده‌اند با این هدف که از ابتلای نوزادان به یک عارضه ارثی شدید و غالبا مرگبار جلوگیری شود. در این روش که توسط پژوهشگران بریتانیایی ابداع شده است، تخمک و اسپرم یک مادر و پدر با تخمک یک زن اهداکننده دیگر ترکیب می‌‌شوند که این شیوه به تولد نوزادانی عاری از بیماری‌های لاعلاج میتوکندریایی منجر می‌شود. میتوکندری‌ها ساختارهای کوچکی در تقریبا همه سلول‌های ما هستند. آنها دلیل توانایی تنفس ما هستند زیرا از اکسیژن استفاده می‌کنند تا غذا را به انرژی تبدیل کنند که نقش سوخت را در بدنمان ایفا می‌کند. میتوکندری‌های معیوب می‌توانند باعث کمبود انرژی کافی برای ضربان قلب و همچنین آسیب مغزی، تشنج، نابینایی، ضعف عضلانی و نارسایی اندام‌ها شوند. حدود یک نوزاد از هر ۵۰۰۰ نوزاد با عارضه میتوکندری متولد می‌شود. بیماری‌های میتوکندریایی معمولا از مادر به فرزند منتقل می‌شوند و باعث کمبود انرژی در بدن فرد می‌شوند. این بیماری ها می‌توانند منجر به معلولیت شود و برخی از نوزادان نیز ظرف چند روز پس از تولد می‌میرند. زوج‌ها در صورتی متوجه این خطر می‌شوند که فرزندان قبلی‌شان یا اعضای خانواده یا مادر به این عارضه مبتلا بوده باشند.

برخی از والدین با رنج ناشی از تجربه مرگ چندین فرزند قبلی در اثر این بیماری‌ها مواجه بوده‌اند. اکنون کودکانی که با روش لقاح سه نفره متولد می‌شوند، بخش عمده ای از ماده ژنتیکی خود را از والدین و مقدار کمی نیز از زن دیگری دریافت می‌کنند که البته این تغییر ژنتیکی نیز نسل به نسل منتقل می‌شود واین یک تغییر دایمی در وراثت ژنتیکی آنها خواهد بود. از آنجا که میتوکندری‌ها فقط از مادر به فرزند منتقل می‌شوند، بنابراین، این روش پیشگامانه باروری از هر دو والدین و زنی که میتوکندری سالم خود را اهدا کرده، استفاده می‌کند. تخمک‌های مادر و زن اهداکننده در آزمایشگاه با اسپرم پدر لقاح داده می‌شوند. نوزاد حاصل از این روش از نظر ژنتیکی با پدر و مادر خود مرتبط اما عاری از بیماری میتوکندریایی است.

(این نوشته خلاصه و ویرایش شده است. برای مطالعۀ مفصل تر اینجا را کلیک کنید.)