فارماکوژنومیک و فارماکوژنتیک

بسیاری از ژن ها احتمالاً بر یک پاسخ دارویی خاص تأثیر می گذارند (فارماکوژنتیک). تاثیر آرایش ژنتیکی هر فرد در مورد پاسخ به مصرف دارو و نتایج مربوطه مدتهاست که شناخته شده است و متناسب با گسترش پروژه ژنوم، گسترده تر شده و به زمینه های تأثیر تنوع ژنی بر کارایی و ایمنی داروها تبدیل شده است.

یافته های مطالعات ژنتیکی به سازندگان دارو این امکان را فراهم می کند که داروهایی تولید کنند که سلول های ویژه ای را هدف قرار دهند و این نه تنها اثرات درمانی دقیق تری دارد بلکه آسیب به سلول های سالم مجاور را نیز کاهش می دهد. هدف نهایی فارماکوژنتیک این است که احتمال نتایج مثبت را بهبود و خطر واکنش های نامطلوب و جدی را کاهش دهد. فارماکوژنتیک این پتانسیل را نیز دارد که به طور چشمگیری هزینه های مراقبت های بهداشتی ودرمانی ناشی از بیش از دو میلیون بستری و ویزیت سرپایی که به دلیل واکنش های نامطلوب دارویی و یا نسخه های متعدد را کاهش دهد (این تعداد از بستری ها فقط در ایالات متحده اتفاق می افتند و طبعا در مقیاس جهانی با داده های بسیار بزرگ تری مواجه هستیم).

دانش فارماکوژنتیک به پزشکان این امکان را می دهد که درمان های دارویی را با ساختار ژنتیکی فرد تنظیم کنند. این حیطه جدید امروزه تحت عنوان “پزشکی شخص محور” شناخته می شود. اگرچه محیط، رژیم غذایی، سن، سبک زندگی و شرایط سلامت فرد همگی می توانند بر پاسخ فرد به داروها تأثیر بگذارد، توجه به زمینه و ساختار ژنتیکی می تواند بهترین درمان دارویی را به صورت هدفمند فراهم کند تا از عواقب آزمون و خطا در اسلوب سنتی درمان که با تجویز داروهای فراوان انجام می شود جلوگیری گردد.

با وجود پیشرفت ها و موفقیت های فراوان در فارماکوژنتیک برای شناسایی داروهای هدفمند برای برخی از موارد سرطان ها و بیماری های دیگر، هنوز شاید زود باشد که از ورود فارماکوژنومیک به جریان اصلی و روزمره پزشکی بالینی صحبت شود و راه نسبتا طولانی در این زمینه باقی می باشد.